Spotkania i dyskusje GŁOSY Z PRZESZŁOŚCI

Jak słowa tworzą dzieje, jakie skarby czekają w zbiorach historii mówionej i jak słuchanie pomaga zrozumieć to, co minione. Wyjaśniają ANNA BIKONT, autorka reportaży historycznych oraz DOMINIK CZAPIGO, socjolog.

Spotkanie jest inspirowane książką „Głos przeszłości. Wprowadzenie do historii mówionej” Paula Thompsona i Joanny Bornat. To pierwszy polski przekład książki „The Voice of the Past” napisanej przez historyków, badaczy i praktyków historii mówionej. Jej wydawcą jest Centrum Archiwistyki Społecznej.

Co stanowi istotę metody historii mówionej jako źródła wiedzy? Jakie są jej relacje z innymi dyscyplinami? Jak przygotować się do rozmów i w jaki sposób prezentować ich efekty? „Głos przeszłości” odpowiada na te i wiele innych pytań. Zawiera też przegląd inspirujących projektów wykorzystujących nagrania historii mówionej realizowanych w różnych zakątkach świata. To obowiązkowa lektura dla wszystkich, którzy już zajmują się historią mówioną. Dla pozostałych może stanowić świetną zachętę do rozpoczęcia tej przygody.

„Chcieliśmy, aby ta książka miała charakter zarówno praktyczny, jak i filozoficzny. […] Przedstawiamy obszerny przegląd głównych cech historii mówionej i narracji biograficznych oraz ich roli społecznej i historycznej, korzeni, rozwoju i popularyzacji na całym świecie, ich miejsca w szerszym ruchu na rzecz badania pamięci (memory movement), wreszcie – kwestii dotyczących natury pamięci jako źródła danych i jej związków z poczuciem «ja», doświadczeniem i tożsamością” ― napisali we wstępie Paul Thompson i Joanna Bornat.

Centrum Archiwistyki Społecznej to instytucja kultury utworzona przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundację Ośrodka KARTA w 2020 roku. Przedmiotem działalności CAS jest wspieranie archiwów społecznych w zabezpieczaniu i upowszechnianiu zbiorów m.in. poprzez oferowanie darmowych narzędzi i szkoleń, rozwijanie sieci ich współpracy i popularyzacja idei archiwistyki społecznej.

Nasi goście:

ANNA BIKONT
Dziennikarka, reporterka i pisarka, z wykształcenia psycholożka. W swojej pracy często korzysta z archiwów historii mówionej w różnych krajach. W 2022 roku ukazała się jej najnowsza książka „Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie”. Od pierwszego do ostatniego numeru (1982–1989) pracowała w zespole „Tygodnika Mazowsze”, pisma podziemnej Solidarności, współtworzyła też „Gazetę Wyborczą”, z którą związana jest do dzisiaj. Autorka kilkunastu książek, m.in. „Pamiątkowe rupiecie, przyjaciele i sny Wisławy Szymborskiej” (1997, wraz z Joanną Szczęsną) oraz „Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu” (2006, także z Joanną Szczęsną), za którą otrzymały Wielką Nagrodą Fundacji Kultury. W 2012 wydała głośną książkę „My z Jedwabnego”, której przyznano Europejską Nagrodę Książkową, a wydanie amerykańskie zostało uhonorowane nagrodą dla najlepszej książki o tematyce Holokaustu (National Jewish Book Award). W 2017 roku wydała biografię „Sendlerowa. W ukryciu”, za którą otrzymała m.in. Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego, a w 2019 biografię Jacka Kuronia „Jacek” (wraz z Heleną Łuczywo), wyróżnioną Nagroda Historyczną „Polityki”. W 2017 roku otrzymała doktorat honoris causa uniwersytetu w Göteborgu.

DOMINIK CZAPIGO
Socjolog, w przeszłości koordynator programu „Historia Mówiona” w Ośrodku KARTA (w tym wieloletniego projektu dokumentacyjnego „Polacy na Wschodzie”), dokumentalista zaangażowany w prace Archiwum Historii Mówionej KARTY i Domu Spotkań z Historią, członek redakcji kwartalnika „Karta”. Redaktor inicjujący „Głosu przeszłości. Wprowadzenia do historii mówionej” autorstwa Paula Thompsona i Joanny Bornat, książki wydanej przez Centrum Archiwistyki Społecznej.