Czy można zapamiętać i opowiedzieć samą siebie. I dlaczego literatura bywa najwyższym wymiarem istnienia, mówi szwedzka poetka i pisarka AGNETA PLEIJEL.
Szwedzka poetka, prozaiczka i dramatopisarka, uznawana za jedną z najciekawszych i najwybitniejszych pisarek w Skandynawii. Ma w dorobku powieści, tomy wierszy, dramaty i scenariusze filmowe. Przez wiele lat pracowała jako krytyk literacki i redaktor w prasie.
Międzynarodowe uznanie zdobyła jako powieściopisarka, w tej roli debiutowała późno – w wieku 47 lat. Początkowo jej żywiołem był teatr, dla sceny zaczęła pisać w 1969 r. W latach 80. XX w. dała się poznać jako świetna poetka.
KTO ZWAŻA NA WIATR (tłum. Halina Thylwe), jej pierwsza powieść wydana w 1987 r., w Szwecji stała się bestsellerem. W obejmującej ponad sto lat historii malarza, który w młodości porzuca bliskich i karierę w ojczyźnie, by szukać przygód i spełnienia w zamorskich koloniach, odbija się echem historia rodziny autorki. Jej dziadek ze strony matki wyjechał z kraju do holenderskich Indii Wschodnich, na tereny dzisiejszej Indonezji, i tam znalazł żonę, pół-Holenderkę, pół-Jawajkę. Moja matka wyrosła w środowisku kolonialnym, z piętnem nie w pełni białej skóry – wspominała po latach pisarka.
W dzieciństwie Pleijel skazana była na nomadyczne życie. Urodzona w Sztokholmie, mieszkała następnie w Lund, a po rozpadzie małżeństwa rodziców – w Stanach Zjednoczonych, w New Jersey i Kalifornii. Wątki z biografii rodziny autorki odnaleźć można również w ZIMIE W SZTOKHOLMIE (tłum. Grażyna Wąsowicz-Ludvigsson). W pełni wybrzmiewają w otwarcie autobiograficznych powieściach Pleijel z ostatnich lat: WRÓŻBA. WSPOMNIENIA DZIEWCZYNKI i ZAPACH MĘŻCZYZNY (tłum. Justyna Czechowska). Przedstawiona w nich historia dziecka, a potem młodej kobiety to nie tylko szczera do bólu, intymna opowieść o dojrzewaniu i rozbitej rodzinie, ale też fascynujący obraz powojennych przemian obyczajowych. Pleijel umiejętnie łączy to, co jednostkowe, z tym, co uniwersalne. Krytycy i czytelnicy widzą w niej wybitną kronikarkę kobiecego doświadczenia.
Drugim ważnym nurtem w dorobku pisarki są powieści historyczne, z których w Polsce wydano dotychczas LORDA NEVERMORE (tłum. Iwona Jędrzejewska) – opowieść o przyjaźni Witkacego i Bronisława Malinowskiego.
Agneta Pleijel studiowała antropologię i naukę o literaturze, dyplom uzyskała z filozofii na Uniwersytecie w Göteborgu. Mieszka w Sztokholmie. Z Polską łączą ją związki rodzinne – od 1982 r. jest żoną wybitnego szwedzkiego dziennikarza i reportażysty pochodzenia polskiego, Macieja Zaremby Bielawskiego. Wraz z nim tłumaczyła poezje Zbigniewa Herberta, zasiada w jury nagrody jego imienia.
⇒ Nagrodę Selmy Lagerlöf
⇒ Nagrodę Nordycką Akademii Szwedzkiej
⇒ Nagrodę Övralid
⇒ Nagrodę Radia Szwedzkiego za powieść
⇒ Nagrodę Aniary
⇒ Nagrodę poetycką Gustafa Frödinga